Een verhoogde moestuinbak op het balkon

Voordat je je moestuinbak voor het balkon gaat opvullen, moeten we enkele belangrijke aspecten ophelderen, namelijk de locatie.

De locatie van je moestuinbak is bepalend voor een succesvolle oogst. De meeste planten willen namelijk beschermd worden tegen regen en wind. Een overdekt balkon biedt daarom heel goede omstandigheden.

Daarnaast is ook de ligging van het balkon belangrijk :

• Zuid-georiënteerde of zuidwest-georiënteerde balkons bieden de ideale omstandigheden voor warmteminnende planten. Mediterrane planten zoals lavendel, rozemarijn en tijm maar ook talloze groenten gedijen hier goed. Hitte moet echter vermeden worden.
• Heel wat planten krijgen het vaak te warm in de middaghitte. Voor deze planten zijn west- en oost-georiënteerde balkons de beste optie.
• Een balkon op het noorden, dat volledig in de schaduw ligt, kan heel lastig zijn. Als je balkon op geen enkel moment van de dag in zonlicht baadt, zal het te donker en te koel zijn voor de meeste planten om daar te groeien. In plaats van een moestuinbak met groenten en fruit kan je hier beter kiezen voor schaduwminnende sierplanten zoals varens, fuchsia's, klimop en begonia's of voor kruiden zoals daslook of lievevrouwebedstro.

Meer inspiratie vind je in ons artikel "Balkonplanten voor in de zon en voor in de schaduw".

Een verhoogde moestuinbak moet aan 5 voorwaarden voldoen om je planten een comfortabele thuis te bieden.

• Alles begint bij het materiaal. Er bestaan moestuinbakken uit hout, metaal of kunststof. Idealiter kies je voor een weerbestendig en licht materiaal zodat je de verhoogde moestuinbak gemakkelijk kan verplaatsen op het balkon.
• Wat de hoogte betreft, raden we jou een model aan van minstens 80 cm hoog zodat je comfortabel kan tuinieren zonder je rug te belasten.
• Kies voor een model op wieltjes zodat je de moestuinbak zonder probleem kan verplaatsen van de schaduw naar de zon.
• Houd bij de aankoop ook rekening met de grootte en het totale gewicht. Meet eerst je balkon op om onaangename verrassingen te voorkomen. Neem het zekere voor het onzekere en zoek ook uit wat de maximale belasting van je balkon is. Naast het gewicht van de moestuinbak moet je ook rekening houden met het gewicht van de potgrond en van ander meubilair.
• Om wateroverlast en wortelrot te vermijden, is het belangrijk dat het overtollige regen- en gietwater gemakkelijk kan weglopen. Kies dus voor een model met drainagegaten of een waterklep.

Als je zelf heel handig bent, kan je er natuurlijk ook voor kiezen om je verhoogde moestuinbak zelf te bouwen. Hiervoor zijn verschillende materialen beschikbaar, zoals oude houten palletten.

Voordat je je verhoogde moestuinbak kan gaan beplanten, moet je de bak opvullen. De basis waarin een plant groeit zal namelijk haar verdere ontwikkeling bepalen.

In tegenstelling tot traditionele moestuinbakken die uit verschillende lagen bestaan (onderaan houtsnippers, daarboven een bodemverbeteraar en bovenaan een potgrond) moet een mini-moestuinbak van 30 tot 40 centimeter hoog met de belangrijkste producten worden opgevuld, nl. de drainagelaag en de plantlaag. 

1. De drainagelaag : houtchips (1/4)

Om wateroverlast te vermijden, moet de bodem van de moestuinbak worden bedekt met een drainagelaag. Houtchips zullen de planten in de moestuinbak beschermen tegen wortelrot en zullen tegelijkertijd zorgen voor de ideale beluchting van de bodem. Druk de houtchips goed aan voor een betere stabiliteit.

2. De plantlaag : potgrond

Zonder een kwalitatieve potgrond zal het niet lukken. Vul de rest van je mini-moestuinbak op met een aangepaste biologische potgrond tot 2 centimeter onder de rand en druk goed aan.

Bij de keuze van de juiste planten voor je verhoogde moestuinbak op het balkon moet je het volgende in gedachten houden : keep it small and simple! Je moestuinbak heeft een beperkte capaciteit, waardoor je kleine en ondiep wortelende plantensoorten moet kiezen (zowel groenten als sierplanten).

Groenteplanten in de verhoogde moestuinbak

Spinazie, radijsjes en pluksla zijn ideaal. Deze groenten ontkiemen reeds na enkele weken en zullen je belonen met een rijke, smakelijke oogst. Het voordeel : deze groentesoorten kan je perfect samen aanplanten in een gemengde teelt. Daarnaast zijn er ook tal van speciale, klein blijvende groentesoorten die je in de moestuinbak kan aanplanten. Denk maar aan kerstomaatjes die duidelijk compacter en minder breed groeien dan traditionele tomaten. Met een hoogte van ongeveer 30 cm kan deze plant zelfs in de kleinste verhoogde moestuinbak worden aangeplant. Ook paprika's zijn heel geschikt. Waarom probeer je geen kleine snackpaprika's zoals de variëteit "Luberga® Mini'?

Als je enkele kleurrijke accenten in je moestuinbak wilt aanbrengen, dan kan je voor goudsbloemen en afrikaantjes kiezen. Ze zijn eveneens ideaal om kale ruimtes tussen de grotere planten op te vullen. Afrikaantjes bieden bovendien een natuurlijke bescherming tegen vervelende aaltjes die zich voeden met de wortels van je aardbeien en slaplanten. Ook de Oost-Indische kers met zijn oranje bloemen verdient een plekje aan de rand van je moestuinbak waar de plant over de rand kan groeien. De bloemen zien er niet alleen decoratief uit, maar smaken bovendien overheerlijk!

Niet geschikt voor je verhoogde moestuinbak : diep wortelende planten zullen onvoldoende plaats hebben om zich volop te kunnen ontwikkelen. Heel wat wortel- en knolgewassen zoals wortelen, bonen, rode bieten en pastinaken zijn niet zo geschikt voor een moestuinbak omdat hun wortels heel veel plaats nodig hebben. Ook grote planten zoals pompoenen, courgettes en trostomaten zijn te vermijden, net zoals plantensoorten die ongecontroleerd groeien zoals munt.

De ideale periode om je verhoogde mini-moestuinbak te beplanten is cruciaal voor een rijke oogst. Heel wat planten zoals radijsjes, spinazie en rucola kunnen al in maart of april worden gezaaid. We raden je aan om groenten die gevoelig zijn voor vorst, zoals paprika's en tomaten, tussen februari en april voor te zaaien op de vensterbank en vanaf half mei uit te planten op je balkon. Meer informatie over groenten voorzaaien kan je rustig nalezen in ons artikel "Groenten voorzaaien : snel, eenvoudig en zonder voorkennis". Er zijn ook enkele slasoorten die in de herfst kunnen worden geplant, meer bepaald in september en oktober. Dit zijn bijvoorbeeld veldsla, winterpostelein en winterkers. Zo kan je later op het jaar nog steeds verse bladgroenten oogsten.

Er bestaan zodanig veel verschillende soorten sierplanten, dat je - mits een zorgvuldige planning - van januari tot december kan genieten van bloeiende planten :

• Voorjaarsbloeiers zoals sleutelbloemen of winterharde hoornviooltjes kan je al in januari planten.
• Vorstgevoelige zomerbloemen zoals mini-zonnebloemen, goudsbloemen en toverklokjes kunnen vanaf midden mei geplant worden.
• Vanaf eind augustus komen de eerste herfstbloemen in je moestuinbak.

Eenmaal je planten in je verhoogde moestuinbak zijn aangeplant, is het werk niet voorbij. Je planten moeten namelijk voldoende water en voedingsstoffen krijgen om zich goed te kunnen ontwikkelen.

1. Bemesting

Vooral sterk terende groenten zoals tomaten en paprika's moeten bemest worden. Tijdens het groeiseizoen (van maart tot oktober) raden we je aan om je planten wekelijks een portie vloeibare meststof te geven. Die zal zorgen voor een gezonde groei en smakelijke vruchten, of het nu gaat om sterk terende of om zwak terende gewassen.

2. Begieten

Ook bij het begieten van je planten in een verhoogde moestuinbak zijn er enkele tips. Geef enkel water wanneer de grond opgedroogd is. Dit kan je gemakkelijk controleren door een vinger in de grond te duwen. Zo voorkom je wateroverlast en wortelrot. Geef bij elke gietbeurt voldoende water.

Hoe vaak je je planten water moet geven, hangt af van de standplaats en de individuele behoeften van de plant. Mediterrane planten zoals lavendel en rozemarijn hebben minder vaak extra water nodig dan komkommers en bieslook. Tijdens de hete zomermaanden kan je een laagje mulch in je moestuinbak aanbrengen om uitdroging van de bodem te voorkomen en zo minder te moeten begieten.