Bosbes

Een zonrijke standplaats met een zure, humusrijke en licht vochtige bosbodem : dat beschrijft het beste de eisen van de bosbes. Hoewel we tijdens onze zondagse boswandelingen ook bosbessen kunnen ontdekken die probleemloos op schaduwrijke plekjes lijken te groeien, gaat het hier om inheemse bosbessen. De gecultiveerde blauwe bessen, die meestal te vinden zijn in kwekerijen of in tuincentra, zijn het resultaat van verschillende kruisingen van de Amerikaanse bosbes met andere soorten. De Amerikaanse bosbes heeft als voordeel dat ze beduidend meer en grotere vruchten produceert. Net als de inheemse soorten houdt de Amerikaanse bosbes van een zure bodem. Het enige verschil is dat de Amerikaanse bosbes van meer zonlicht houdt.

Tip : gecultiveerde blauwe bessen of wilde blauwe bessen?

Als je niet zeker weet welk type bosbes je voor je hebt, dan hoef je enkel maar te proeven. Smaakt de vrucht kruidig, dan gaat het om de wilde bosbes. Heeft de bes eerder een zoete smaak, dan heb je ongetwijfeld te maken met de gecultiveerde bosbes. Dat merk je bovendien ook aan het vruchvlees : bij gecultiveerde bosbessen is dit wit terwijl het vruchtvlees van wilde bosbessen donkerblauw gekleurd is. Dit zal je ook merken aan je vingers en aan je tong!

Hoewel je inmiddels weet dat gecultiveerde bosbessen, die net als rododendrons en azalea's tot de zuurminnende planten behoren, het liefst op een zure, kalkarme grond groeien, beantwoordt bijna geen enkele tuingrond aan deze voorwaarden. Dus als je een zonnig plekje in de tuin hebt gevonden, raden we je aan om vóór de aanplanting de bovenste laag aarde te vermengen met een speciale bodemverbeteraar voor zuurminnende planten.

De beste manier om bosbessen aan te planten is door een groot gat te graven van ongeveer een halve meter diep en een meter breed. Voordat je het gat opvult met de vermengde grond, kan je de bodem van het plantgat bedekken met een zeil om ervoor te zorgen dat de grond jarenlang zuur en kalkarm blijft. Belangrijk : voorzie meerdere gaten in het zeildoek zodat overtollig water gemakkelijk kan weglopen. Als je meerdere planten in je tuin wilt aanplanten, houd dan rekening met een minimale afstand van 1 meter tussen de planten maar ook met de informatie op het plantenetiket. Zo bestaan er bosbessensoorten die klein of groter blijven en die - afhankelijk van de situatie - meer of minder ruimte nodig hebben.

Tip voor het bepalen van de pH-waarde van de bodem

Als je andere zuurminnende planten in de tuin wilt aanplanten (vb. rododendrons, hortensia's en azalea's), dan kan het zinvol zijn om een groter oppervlak te creëren met een aangepaste bodemverbeteraar. Vooraleer je echter meteen naar de spade grijpt, raden we je om de zuurtegraad van je bodem te testen. Een pH-test kan je bijvoorbeeld in een tuincentrum vinden. Als de zuurtegraad van je bodem tussen de 4 en 5 ligt, dan hoeft je bodem niet verder bewerkt te worden.

Bosbessen kunnen zonder probleem in potten worden gekweekt. Hiervoor zijn er al compacte soorten beschikbaar die ideaal zijn voor aanplanting in potten en bijzonder geschikt zijn voor een klein, zonnig balkon of terras. Je kan ook vroegdragende of laatdragende bosbessensoorten combineren. Zo kan je de ganse zomer door genieten van de heerlijke bessen. Nog een belangrijke opmerking over de pot : de bodem van de pot moet voorzien zijn van meerdere gaten zodat het overtollige water gemakkelijk kan weglopen.

De ideale plantperiode voor blauwe bessen is van de late zomer tot de herfst en in de lente. Als je in het voorjaar bosbessen wilt aanplanten, moet je rekening houden met de weersvoorspellingen. Een late winter of een strenge vorstperiode kunnen de bosbessen heel streng aantasten. Plant de bosbes zodra de temperatuur wat stabieler wordt en er zacht weer wordt voorspeld. Als je de struik in de late zomer of in de vroege herfst plant, moet je ook vorst vermijden. Het voordeel van een aanplanting in de herfst is dat de struik in de winter voldoende tijd krijgt om haar wortels te ontwikkelen voordat ze in de zomer echt dorst krijgt.

Bosbessen worden graag verpot met een vochtige kluit. Zet de plant daarom vóór het verplanten in een emmer met water of geef haar heel goed water. Plaats de plant vervolgens in het voorbereide plantgat in de tuin of in de pot. De kluit van de plant moet daarbij twee vingers boven de grond uitsteken. Het is belangrijk om deze plantregel te volgen, want als je te diep plant, sterven de wortels heel snel af door zuurstofgebrek. Een dun laagje mulch of bladeren op de plantplaats is echter toegestaan zodat je plant zich snel thuis voelt. Na de aanplanting zal de bosbes blij zijn als ze opnieuw rijkelijk water krijgt - giet daarbij het water aan de voet van de plant en niet over de bladeren.

Niet té nat maar matig vochtig - zo hebben bosbessen het graag. Net daarom heeft de plant regelmatig water nodig, vooral als ze in een pot is aangeplant. Hoewel de gecultiveerde bosbes aanzienlijk beter bestand is tegen droogte dan de wilde vorm, heeft de plant uiterlijk in mei - wanneer de vruchten uit de bloemen moeten rijpen - nog steeds veel water nodig. Anders blijven de bessen klein en vallen ze vroegtijdig af. Kalkhoudend leidingwater is echter niet de ideale keuze om de dorst van de plant te lessen. De kalk verhoogt namelijk de pH-waarde van de bodem en vernietigt je inspanningen om op den duur een zuur bodemmilieu te creëren. De blauwe bes is dan ook het meest blij met kalkvrij water uit de regenton.

Blauwe bessen zijn heel zuinig en hebben meestal maar een kleine portie voedingsstoffen nodig. Als de plant reeds op een voedselrijke grond is aangeplant, hoef je helemaal niet te bemesten. Op voedselarme bodems volstaat het om je struik één keer in het voorjaar van wat voeding te voorzien. Zo krijgt hij de energie die hij nodig heeft voor het komende tuinjaar. Gebruik hiervoor een aangepaste meststof voor zuurminnende planten. Als alternatief kan je ook humus in de grond verwerken. Maar let op : blauwe bessen hebben vlakke wortels. Wees daarom voorzichtig bij het inwerken van de meststof zodat de wortels niet beschadigd raken.

Hoewel bosbessen weinig voedingsstoffen nodig hebben, zijn ze in het voorjaar blij met een frisse laag mulch. Dus als je iets goeds wilt doen voor je plant, strooi dan een dun laagje mulch op de bodem. Dit zorgt ervoor dat het water niet zo snel verdampt en eventuele onkruiden worden onderdrukt.

In de eerste jaren na de aanplanting is het meestal niet nodig om je bosbessenstruik te snoeien omdat de plant eerst goed moet vertakken voor een rijke vruchtzetting. Als je de plant hierbij wilt helpen, kan je het eerste jaar na het planten afzien van je oogst door alle bloemen te verwijderen. De plant hoeft zichzelf niet uit te putten met vruchtvorming en kan zich volledig concentreren op een krachtige groei - de oogst in het volgende jaar zal des te rijker zijn!

Na drie tot vijf jaar kan je dan beginnen met het inkorten van oudere, vruchtbare scheuten die nu minder vruchten dragen, tot tien centimeter. Dit zal de groei van nieuwe scheuten stimuleren. De ideale periode om bosbessenstruiken te snoeien is na de winter, bij aanvang van de lente.