Leverbloempje

Schaduwrijke plekjes onder zomergroene bomen of struiken - heb je die beschikbaar in je tuin? Dan heb je de ideale plantplaats gevonden voor leverbloempjes! Omdat dit bloempje bloeit in het voorjaar - vóór alle andere planten - en het de voorkeur geeft aan half-schaduwrijke plekjes, kan je het leverbloempje perfect onder houtgewassen aanplanten. Van januari tot april krijgt het plantje daar genoeg zonneschijn om prachtige bloemetjes te vormen. Wanneer de bladeren van de bomen vanaf april ontkiemen, heeft het leverbloempje er al een dicht bladerdek onder uitgespreid dat de bodem zal beschermen tegen verdamping en dat onkruid geen kans geeft.

Wanneer je het leverbloempje op zijn locatie zijn gang laat gaan, kan het plantje tot zelfs 50 jaar oud worden en adembenemende bloementapijten vormen. Hepatica nobilis reageert heel gevoelig wanneer het ondergrondse knolnetwerk wordt verstoord. Plant het leverbloempje daarom aan onder bomen die waarschijnlijk de komende decennia niet gedeeld of verplant hoeven te worden.

De ideale periode om de kleine bollen van het leverbloempje aan te planten is in de herfst, tussen september en oktober. Omat de individuele plantjes vrij klein blijven, loont het de moeite om de bollen in groepjes bij elkaar te planten. Als de grond op de standplaats bijzonder zwaar of lemig is, moet je vóór de aanplanting van de bollen een portie zand in de bodem inwerken. Zoals alle bolgewassen is ook het leverbloempje namelijk heel gevoelig voor wateroverlast.

In zijn natuurlijke habitat is het leverbloempje te vinden op humusrijke bodems in loofbossen. De vroegbloeier geeft dan ook de voorkeur aan een licht-vochtige grond met hoog kalkgehalte in de tuin. Als je weet dat je tuingrond bijzonder zuur is, dan raden we je aan om bij de aanplanting van de bollen wat tuinkalk in de grond in te werken. De bollen in dradenmanden planten, om ze te beschermen tegen woelmuizen, is niet echt de moeite waard aangezien de mand zal voorkomen dat de plant zich in het bloemperk gaat verspreiden.

Als je heel bedachtzaam planten bemest, dan kan je overwegen om het leverbloempje in een pot aan te planten. Houd er daarbij rekening mee dat de kleine knollen relatief lange wortels ontwikkelen - tot 30 cm. De pot moet dus hoog genoeg zijn zodat het plantje zich er op lange termijn goed in kan ontwikkelen. Ook leverbloempjes in potten moet je hun gang laten gaan. Pas wanneer het plantje er jarenlang ongestoord heeft kunnen groeien, zal het de pot volledig vullen en in het voorjaar een dicht bloementapijt vormen.

In de zomer moet je de natuurlijke ligging in het bos nabootsen door de pot op een schaduwrijk plekje te plaatsen. Dit heeft ook als voordeel dat je het leverbloempje tijdens de zomermaanden gewoon in de pot in een donkere hoek van de tuin kan achterlaten wanneer de bladeren er niet zo mooi meer uitzien. Ook hoef je tijdens die periode zelden water te geven aangezien de plant tijdens de rustfase in de schaduw amper water nodig heeft.

In de winter, wanneer het leverbloempje knoppen vormt voor de aankomende bloeiperiode, moet je ervoor zorgen dat de knollen altijd voldoende water ter beschikking hebben. De kluit mag echter niet te nat zijn omdat dan de gehele inhoud van de pot bevriest en de knollen aan de onderkant beschadigd kunnen worden. Daarom mag de pot met leverbloempjes nooit op een plek staan waar hij in de winter constant water van bovenaf krijgt - dan heb je de watertoevoer niet in de hand.

• In regio's met een milder klimaat is het daarom raadzaam om de pot met leverbloempjes tegen een zuid-georiënteerde huismuur te plaatsen, beschut tegen de regen. Om de plant extra te beschermen tegen vorst kan je - tot aan de bloei - een dikke laag bladeren op de potgrond aanbrengen.
• Als je in een regio woont waar de winters heel streng zijn en er steeds meer langere vorstperiodes voorkomen, is een overwintering in een lichtrijke, koude ruimte de veiligste manier om het leverbloempje in een pot te laten overwinteren : een serre, een garage of een tuinhuis met grote ramen zijn hiervoor ideaal. Het is daarbij belangrijk dat de temperaturen maar net boven het vriespunt liggen of dat het niet beduidend warmer is dan buiten. Anders overleeft het leverbloempje de verhuis naar buiten niet wanneer het plantje in februari begint te bloeien.

Als het leverbloempje aangeplant is op een geschikte plaats onder loofbomen, dan hoef je je amper zorgen te maken over extra watergiften. Je kan in de herfst de afgevallen bladeren gewoon laten liggen. De bloemvorming, die enorm veel energie vraagt, is ideaal in de winter want dan valt er meestal altijd voldoende regen. Tijdens de zomermaanden lassen de wortels van het leverbloempje meestal een pauze in onder een drievoudig beschermende laag nl. de bomen of struiken, de eigen bladeren die de vroegbloeier uitstrekt tot een tapijt, en daaronder een laag mulch met overgebleven herfstbladeren. Hierdoor kan er nauwelijks vocht uit de grond verdampen en hoef je eigenlijk alleen maar extra water toe te dienen tijdens zeer droge en hete zomers. Daarnaast wortelen de knollen van de hepatica tot 30 cm diep, waarmee ze ook vochtreserves uit diepere bodemlagen kunnen halen.

Het leverbloempje houdt van een losse, kalkrijke tuingrond. Je draagt dus bij aan de gezondheid van de plant door in de herfst de grond rond de bollenclusters te bekalken. In het voorjaar kan je de bloei een boost geven met een fosfaatrijke, langdurig werkende meststof. Die wordt enkel gestrooid en niet in de bodem ingewerkt omdat dit de ontwikkeling van de leverbloempjes zou verstoren.

Bij de aanplanting in potten mag je niet vergeten om regelmatig te bemesten omdat het leverbloempje een hoge voedingsbehoefte heeft en anders na enkele maanden in de beperkte grond van de pot niet alle belangrijke voedingsstoffen meer kan vinden die het nodig heeft. Voor de winterbloeier is een vloeibare meststof geschikt die niet alleen componenten bevat die de groei stimuleren, maar ook componenten bevat die zorgen voor een hogere weerstand tegen vorst en een gezonde ontwikkeling van de wortels. Let er dus steeds op dat de meststof niet alleen stikstof maar ook voldoende fosfor, kalium en calcium bevat.

Wil je het leverbloempje delen met buren en vrienden, of wil je het bloempje gewoon naar een andere plek in de tuin verplaatsen, dan kan je de bollen gemakkelijk delen. De ideale periode om dit te doen is in de herfst, tussen september en oktober. Dan heeft het leverbloempje nog even de tijd om te herstellen van de ingreep tot de volgende bloei in het komende voorjaar. Toch is het mogelijk dat de bollengroepen de eerste jaren na het delen slechts heel bescheiden bloeien.