Tulp

Geel, rood, paars - of toch liever klassiek wit? Met het brede kleurenaanbod toveren tulpen je tuin om tot eenk kleurrijk schilderij en luiden ze het einde in van het donkere winterseizoen.

De tulp (Tulipa) behoort tot de leliefamilie. In de 16e eeuw bereikte deze oosterse schoonheid uit het Ottomaanse rijk Europa en veroorzaakte ze heel wat opschudding bij de plantenliefhebbers. Het grootste bolvormige geslacht omvat bijna 150 soorten, van de pioentulp tot de bostulp. Afhankelijk van de soort kan de sierplant een hoogte van 10 tot 70 cm bereiken. De meestal klokvormige kelken zijn overwegend enkelvoudig, dichtgevuld of gekarteld. De leliebloemige tulpen vallen op door hun spitse en licht gekrulde bloembladen.

Tulpen bloeien - afhankelijk van de soort - van maart tot in juni. Met een combinatie van vroegbloeiende en laatbloeiende tulpensoorten kan je tot ver in de zomer genieten van een kleurrijke bloemenzee.

Omdat tulpen doorgaans meerjarig zijn, bieden ze de tuinliefhebber lente na lente een spectaculair kleurenfestival. Er zijn echter enkele verschillen tussen de rassen. Sommige hoogveredelde tulpensoorten verrassen ons met een fantastische bloei, maar nemen dan vaak voorgoed afscheid. Als je dus meerdere jaren wilt genieten van je tulpen, kies dan best voor robuuste en duurzame tulpen zoals de Darwin-tulp of de leliebloemige tulp. Ook de Viridiflora-tulp en enkele originele bostulpen zullen je jarenlang verwennen met prachtige bloemen. Daarnaast mag je na de bloei geen eenjarige zomerbloemen in het bloemperk aanplanten die tijdens de zomer regelmatig extra water moeten krijgen. Droogteminnende tulpenbollen kunnen deze constante watertoevoer namelijk niet aan. We raden je dan ook aan om de meerjarige tulpen liever een beetje afzijdig te planten zoals onder struiken of vaste planten die het ook liever droog houden - zo zal je ook het komende jaar kunnen uitkijken naar de kleurrijke bloemen.

In principe zijn tulpen in een bloemperk blij met een zonnige en warme standplaats die niet te dicht begroeid is. Schaduwrijke of half-schaduwrijke locaties kunnen de levensverwachting van deze mooie planten aanzienlijk verkorten.

Tulpen gedijen goed in een losse, goede doorlaatbare grond. Als de grond zwaar en dicht is, raden we je aan om de tulpenbollen op een zandbed te planten om drainage onder de bollengrond te creëren en zo wateroverlast te voorkomen - een permanent vochtige omgeving kan de bollen namelijk doen rotten. Klassieke tulpen zoals de Darwin-, Papageien- of de Rembrandt-tulp nemen doorgaans genoegen met een normale, humusrijke tuingrond. Daarentegen voelt de Tulipa Saxatalis - die inheems is op stenige bergketens - zich thuis op voedselarme, schrale grond.

De eindejaarsfeesten zijn voorbij en je bent je tulpenbollen in de kelder of het tuinhuisje vergeten? Als je je nu afvraagt of je in januari of februari nog tulpen kan planten, dan kunnen we je geruststellen : jazeker! Omdat de populaire lentebloemen winterhard zijn, kan je ze later aanplanten (afhankelijk van het weer), zolang de grond niet bevroren is. Als je de tulpen pas in januari of februari aanplant, zal de inworteling van de tulpenbollen echter iets vertragen en zullen de tulpen later bloeien.

We raden alle tuinliefhebbers daarom aan om tulpen van eind september tot eind november in de volle grond aan te planten zodat ze rustig kunnen inwortelen vóór de strenge winter.

De vuistregel luidt : plant de tulpenbollen ongeveer twee tot drie maal zo diep als de hoogte van de bollen. Plant ze in groepjes van tien tot twintig planten in je bloemperk om de mooie lentebloemen optimaal tot hun recht te laten komen in het voorjaar.

De gelaagde look is niet alleen populair in de mode : bij de aanplanting kan je ervoor kiezen om de tulpen met verschillende bloeitijden in afzonderlijke lagen aan te planten zodat je maandelang kan genieten van de bloemen. Deze zogenaamde "lasagne"-beplanting zal je van maart tot juni met een dicht gevuld, en heerlijk ruikend bloementapijt belonen. Vroegbloeiers zoals de Tulipa praestans 'Fuslier'' kan je daarbij over de laatbloeiende tulpen planten. De bijzonder hooggroeiende Darwin hybride tulpen en Triumph-tulpen bloeien van april tot begin mei waardoor ze ideaal zijn als tussenlaag voor een gevarieerd bloemperk. Papageien-tulpen en lelievormige tulpen maken als diepste laag het totaalplaatje af. Wat betreft ontwerp kan je dus je creativiteit de vrije loop laten - houd wel rekening met de aangegeven plantdiepte op het etiket van de verpakking.

Een eenvoudig en tijdsbesparend alternatief is de aanplanting van tulpen in bloempotten om die daarna in de volle grond aan te planten. Zo voorkom je niet alleen dat je bodem na verloop van tijd "tulpenmoe" wordt, maar bied je je favoriete planten ook een eenvoudige en betrouwbare bescherming tegen woelmuizen. Let er bij de keuze van de potmaat op dat er zowel onder als boven de tulpenbollen een laag potgrond ter grootte van drie bloembollen ligt. Een voldoende hoge pot is dus heel belangrijk!

De zuinige voorjaarsbloeiers hebben weinig verzorging nodig. Om lang van je prachtige bloemen te kunnen genieten, raden we je aan enkele tips op te volgen.

Tijdens de groeifase en de bloei houden tulpen slechts van een matige luchtvochtigheid. Geef de kleurrijke lentebloemen daarom alleen water als er niet genoeg regen valt en de grond merkbaar droog is.

Als je iets goed voor de tulpen wilt doen, kan je de grond - afhankelijk van de tulpensoort - in het voorjaar vóór de aanplanting verrijken met voedingsstoffen. Als je een organische meststof correct gebruikt, bestaat er amper een risico op overbemesting.

Tulpen met grote bloemen zijn normaliter ook blij met een hogere toevoer van voedingsstoffen. Een goede bemestingsbeurt helpt langerlevende tulpenrassen om tijdens hun korte groeiseizoen onder de grond voldoende voedingsstoffen op te slaan. Ga spaarzaam om met compost omdat het vocht langer in de grond blijft.

Zodra de bloemen uitgebloeid zijn, doe je er goed aan om deze te verwijderen zodat de plant haar energie niet in de zaadvorming steekt. In plaats daarvan kunnen je tulpenbollen nog sterker worden.

Laat de groene stengel en de bladeren van de tulpenplant nog even staan tot ze uitgedroogd zijn. Zij blijven de bollen namelijk nog ijverig van voedingsstoffen voorzien. Zodra de stengel is opgedroogd, kan je die voorzichtig afknippen. Enkel zo ben je zeker dat je tulpen de komende jaren dochterbollen gaan ontwikkelen.

In principe kunnen de meeste tulpensoorten na de bloei gemakkelijk overwinteren in het bloemperk. Als je tuin een doorlatende grond heeft, kan je de tulpenbollen gewoon in de grond laten staan.

Op vochtige locaties kan het zinvol zijn om de droogteminnende lentebloemen op te graven. Na de bloeiperiode kan je de tulpenbollen gemakkelijk uit het bloemperk of de bloempot halen en 's zomers opslaan. Om de bollen voorzichtig en onbeschadigd uit de grond te kunnen halen, kan je een spitvork gebruiken maar dit kan ook gerust met de hand.

We raden je aan om de bollen bij een temperatuur van vijf tot tien graden te bewaren in een schaduwrijke en luchtige ruimte. Hiervoor is bijvoorbeeld een met zand beklede bak of een luchtdoorlatende zak ideaal. Te veel vocht en hogere temperaturen kunnen ervoor zorgen dat de tulpenbollen voortijdig ontkiemen.

Het opgraven van de tulpenbollen in de zomer heeft zeker voordelen : de voedingsbodem van je tulpen heeft namelijk genoeg tijd om te herstellen na de inspannende bloeiperiode en - aangezien ze beter beschermd zijn tegen woelmuizen en andere ongewenste gasten - de tulpen kunnen tijdens de zomervakantie ijverig hun batterijen opladen tot in september, wanneer ze opnieuw in het bloemperk worden aangeplant.

Als je lentebloemen al een paar jaar op dezelfde plek staan, is het goed mogelijk dat de bloei na verloop van tijd langzamer gaat. Elke bodem kan na enkele jaren namelijk "tulpenmoe" worden. In dat geval kan je je bloemperken aanvullen met verse grond en deze ook verrijken met zand en klei terwijl je bloembollen in hun zomerverblijf wachten tot ze in de herfst geplant worden. Als alternatief kan je je favoriete planten natuurlijk ook op een andere locatie aanplanten. Als je voor een bepaalde tijd wat afwisseling wilt creëren in je bloemperk, dan biedt je bodem na enkele jaren weer de beste omstandigheden voor een succesvolle tulpenbloei!

De meeste tulpensoorten zijn niet erg vorstgevoelig en kunnen bij temperaturen tot -20° zonder probleem in het bloembed of op het balkon overwinteren. Om je planten in de volle grond te beschermen tegen vriestemperaturen, kan je de grond bedekken met een laagje bladeren, dennentakken of mulch. Als je je tulpenbollen in een pot of bak hebt aangeplant, dan kan strenge, langdurige vorst een risico vormen. Vorstschade kan je voorkomen door je bakken en potten af te dekken met fleece, jute of een oud deken. Een andere optie is om de grond af te dekken met bladeren en de bak tegen de huismuur te plaatsen. Je kan de tulpenbollen niet binnenshuis bewaren omdat ze een koudeprikkel nodig hebben om te bloeien - de kelder is daar juist zeer geschikt voor.

Tulpen zijn het gemakkelijkst vegetatief via de dochterbollen te vermeerderen. Van de lente tot de zomer groeien de nakomelingen snel op de moederbol. Na de bloeiperiode kan je de bollen opgraven en de dochterbollen voorzichtig verwijderen. Deze kan je gedurende de zomer in een droge en schaduwrijke ruimte opslaan. In de herfst kunnen ze op hun nieuwe locatie worden aangeplant. Het duurt in principe twee jaar tot de nakomelingen zich hebben ontwikkeld tot bloeiende tulpenbollen.

Niet alle levende wezens genieten van de aanblik van deze prachtige lentebloemen. Of het nu in de tuin is of in een vaas in de woonkamer : tulpen zijn helaas giftig voor katten. De giftige stof is zowel aanwezig in de bladeren en bloemen als in de bol van de kleurrijke planten. Pas dus zeker op met viervoeters in de buurt. Zelfs een kleine hoeveelheid kan braken en diarree veroorzaken.

De bollen van deze populaire voorjaarsbloemen worden graag aangevallen door de vraatzuchtige woelmuis. Om te voorkomen dat je tulpen het slachtoffer worden van deze ongewenste bezoekers, raden we je aan om je tulpenbollen in een gaasmand in het bloemperk te planten. Graaf hiervoor een gat ter grootte van de mand en bedek de bodem met een extra laagje zand.

Ook hongerige slakken houden van de bloemen en bladeren van de tulp. In het voorjaar voorzie je dus best een slakkenbarrière of slakkenbeschermingsringen.

Anderzijds wijzen onvolgroeide bloemen en bladeren maar ook rottende bollen vaak op een infectie met de grijze schimmelsporen van het geslacht Botrytis tulipae, beter bekend als tulpenvuur. De naam zegt het al : om te voorkomen dat de ziekteverwekker zich als een lopend vuurtje door je bloemperk verspreidt, moet je de aangetaste tulpenbollen zo snel mogelijk verwijderen. Door de planten met voldoende afstand op een luchtige standplaats aan te planten, kan je deze ziekteverwekker vermijden. Ook de keuze voor resistente tulpenrassen helpt je daarbij.

Tulpen zijn ook heel mooi als snijbloem in een vaas. Om zo lang mogelijk van dit prachtige uitzicht te kunnen genieten, kan je je tulpen gemakkelijk opfrissen.

Snijd hiervoor de tulpen recht af met een scherp en proper mes. Om de twee dagen willen de mooie lentebloemen opnieuw worden ingekort en krijgen ze graag een portie vers water. 

Als je tulpen hun hoofd al laten hangen nadat je ze hebt gekocht, dat komt dit waarschijnlijk door een gebrek aan water. Een simpel trucje : wikkel de snijbloemen stevig in papier en laat ze een paar uurtjes in het water liggen. De dorstige tulpen staan in een mum van tijd weer rechtop en blijven de rest van hun leven rechtop in de vaas staan!