Gaten in het gazon - wie is de dader?

De vervelende kale plekken in het gazon zijn niet noodzakelijk gecreëerd door dieren. Vaak zijn er andere oorzaken : zo kan ook een tuinfeest zijn sporen nalaten. Bovendien kunnen er kale plekken ontstaan als er bij de aanleg van het gazon graszaden van mindere kwaliteit worden gebruikt. Deze zaadmengsels bevatten namelijk een groot aandeel goedkope voedergrassen die geen dichte zode vormen en daardoor bij regelmatig betreden sneller scheuren.

Al deze oneffenheden zijn echter nogal oppervlakkig van aard en eenvoudig op te lossen, terwijl de diepere gaten, die gemaakt zijn door dieren, voor problemen kunnen zorgen. Diepe gaten in het gazon vormen vaak struikelgevaar dat het maaien bemoeilijkt en de kenmerkende ondergrondse tunnelsystemen kunnen het regenwater gedeeltelijk zo goed afvoeren dat er bijna niets meer in de grond achterblijft om de gazonwortels van water te voorzien. Dit kan op lange termijn kritiek worden, vooral bij zandige, doorlatende gronden die het water niet goed opslaan.

Niet elk gat in het gazon ziet er hetzelfde uit. Op basis hiervan kan je in veel gevallen al raden wie de dader was. Mieren vallen bijvoorbeeld meer op door kleine, ronde gaatjes met fijne zanduitstoot (en hun levendige drift), terwijl een holte van bijna tien centimeter diep leidt naar een das die op zoek was naar voedsel. Als je een hond hebt of als de hond van een kennis in je tuin was, kan het gat in het gazon natuurlijk ook het gevolg zijn van een 'graafsessie'. Ook bij oppervlakkige gaten die door wrijving zijn ontstaan (vb. door een tent of trampoline), is de oorzaak snel gevonden. Als je niet compleet zeker bent wie voor de gaten in het gazon verantwoordelijk is, kan je een wildcamera installeren. Terwijl je dagdieren zoals konijnen op heterdaad kan betrappen, zijn nachtdieren zoals muizen of ratten moeilijker te identificeren.

Als je in je tuin vrij grote gaten met een diameter van 15 tot 20 cm hebt ontdekt, die vergezeld worden door lichte voetafdrukken, dan kan je ervan uitgaan dat het konijnen zijn. In de meeste gevallen is het een wild konijn, want bruine hazen zijn veel schuwer en blijven liever uit de buurt van mensen. Je kan heel snel vaststellen dat de gaten zijn gemaakt door wilde konijnen, zeker wanneer ze overdag uit hun hol komen en door de tuin huppelen en aan de planten knabbelen. Dit zal je ook duidelijk merken aan de bladeren die zijn aangevreten.

Als je kuilen van 5 tot 10 cm diep in je gazon hebt ontdekt, kan de das aan het werk zijn geweest. Bij het zoeken naar voedsel graaft hij gaten tot 10 cm diep in het gazon - vooral als er larven in de grond zitten. De beste manier om een das te identificeren is aan de langwerpige gaten waarin hij zijn scherp ruikende uitwerpselen achterlaat. Het propere dier zou nooit zomaar zijn uitwerpselen in het gazon laten vallen.

De ondiepe holtes kunnen ook door een wasbeer zijn gemaakt. Ze richten ook een soort latrine op om hun uitwerpselen daar op te slaan. In tegenstelling tot dassen laten wasberen bij hun zoektocht naar voedsel geen ondiepe holtes achter maar graven ze graag het hele bed om.

De vos daarentegen graaft alleen om zijn prooi in de holen te verbergen. Hij heeft zijn hol meestal niet in de buurt van mensen omdat hij liever wat afgezonderd leeft. Om deze reden zijn de gaten die de vos in de tuin maakt vaak slechts oppervlakkige inzinkingen.

Wasberen, dassen en ook vossen vertoeven graag in de tuin op zoek naar voedsel. Probeer daarom elke mogelijke voedselbron snel te verwijderen. Laat geen kattenvoer buiten staan, gooi geen etensresten op de composthoop en zet de vuilnisbakken op een niet toegankelijke plaats. Vossen kunnen ook worden verjaagd door een bewegingsmelder te installeren met geïntegreerde verlichting of met geluid. Als je echter een pas gebouwd hol in je tuin hebt opgemerkt waar jongen worden grootgebracht, mag je ze niet storen. Verheug je in plaats daarvan, want vossen zijn de natuurlijke vijanden van ratten en muizen. Je hoeft geen schrik te hebben voor een muizen- of rattenplaag in de nabije toekomst!

Wanneer de gaten in je gazon slechts enkele centimeters diep zijn, trechtervormig en ongeveer zo groot als je vuist, dan gaat het waarschijnlijk om een egel die hier voedsel zocht. Egels eten graag wormen, insecten of larven. Daarvoor moeten ze helaas hun neus een beetje in de grond graven om bij het voedsel te komen. Zelfs als de gaten in het gazon er misschien een beetje vervelend uitzien, kan je blij zijn dat de egel in jouw tuin voedsel vindt - en je helpt om de larven in je gazon te bestrijden. Vaak genoeg hebben egels last van een gebrek aan voedsel. Als je in de herfst een uitgehongerde egel in je tuin ontdekt, lees dan zeker dit artikel en kom te weten hoe je hem het beste kan helpen.

Omhoog geduwde hoopjes aarde in het gazon zijn meestal veroorzaakt door mollen. De kleine, harige dieren graven voor hun leven en duwen daarbij de overtollige aarde, die ze niet nodig hebben, naar boven, uit hun verblijf, op het gazon. Je kan niet echt spreken van gaten omdat in principe alleen de hoopjes aarde zichtbaar zijn. Omdat mollen behoren tot de beschermde diersoorten, kunnen tuinliefhebbers het de mol enkel een beetje ongemakkelijk maken door bijvoorbeeld hondenharen op het gazon te strooien of de hopen aarde te vertrappelen. Als je er echter voor kiest om de mol niet te storen, kan je in plaats daarvan genieten van het feit dat de mol slakken, larven en muggenlarven aanvalt die anders je graswortels, geraniums, hosta's of slaplanten aantasten.

Je kan het misschien niet geloven : zelfs kleine dieren kunnen tuinbezitters binnenshuis bezig houden. Een mierenplaag in het gazon herken je aan de kleine ronde gaatjes waar een fijn laagje zand omheen ligt. De zandhopen ontstaan doordat de hardwerkende mieren het zand op het gazon gooien terwijl ze hun tunnelsysteem graven. Beetje bij beetje kan er een kleine maar zeer drukke mierenhoop ontstaan. In het bos kan je ook mierenhopen ontdekken die een hoogte van meer dan een meter kunnen bereiken. Mieren kan je met behulp van onaangename geuren uit het gazon verdrijven. Een ander bijzonder nuttige tip is om het gazon intensief en grondig water te geven. Wekelijks maaien voorkomt oveneens dat mieren zich in het gazon nestelen.

Andere kandidaten die verantwoordelijk kunnen zijn voor gaten in het gazon zijn te vinden tussen de verschillende tuinvogels. Vaak zijn er veel ondiepe gaten ontstaan door het constante pikken en krabben van de vogels. De reden hiervoor is echter niet dat de grassprieten zo lekker smaken, maar dat er onder het gazon veel lekkere insecten verstopt zitten. Vogels zoals merels, lijsters of spreeuwen zijn vaak een teken dat verschillende keverlarven zich in de tuingrond hebben genesteld. De weidelangpootmug kan zich ook onder het gazon verstoppen. Als je echter groene spechten op je gazon ziet, is de kans groter dat je een mierenkolonie in de tuin hebt. Aangezien de larven van de kevers en weidelangpootmuggen zeer schadelijk zijn voor je gazon, zijn de gevederde vrienden meer dan welkom! Als je een sterke aantasting van witte larven hebt - je herkent dit bijvoorbeeld aan kleinere, dode gazons die gemakkelijk kunnen worden opgetild omdat de wortels zijn afgeknaagd - kan je het ongedierte de oorlog verklaren met bijvoorbeeld aaltjes. Daarnaast kan het helpen, vooral tegen de weidelangpootmug, om in de vroege ochtenduren met de prikroller door de tuin te gaan, het gazon grondig te verticuteren en calkcyanamide te strooien.

De Duitse wesp staat in de volksmond bekend als de aardwesp omdat ze naast donkere holten of zolders ook graag lege muizen- en molsholen gebruikt om haar nest te bouwen. Dat zo een gat het wespennest is, is meestal wel te zien aan het drukke vliegverkeer. De gewone wesp is namelijk georganiseerd in een sociale gemeenschap die tot 4.000 wespen kan tellen. Bij spelende kinderen is daarom voorzichtigheid geboden! Idealiter wordt het gebied rond het wespennest ruim afgebakend of contacteer je een specialist om het nest te verhuizen. Het kan gevaarlijk zijn om het nest zelf te vernietigen.

In tegenstelling tot aardwespen graven zandbijen gaten in de bodem. Deze zijn rond en hebben een diameter van ongeveer één centimeter. Als de zandbijen paren, trekken ze zich terug in hun ondergrondse kamers. De meeste zandbijensoorten geven echter de voorkeur aan droge, schaars begroeide, vaak zandige gronden. Daarom is de zandbij zelden de oorzaak van gaten in het gazon. Toch zijn er enkele soorten die zich ook in het gazon nestelen. In totaal omvat het geslacht meer dan 1.500 soorten bijen, waarvan er ongeveer 100 inheems zijn. In de tussentijd zijn zandbijen helaas heel zeldzaam geworden en staan ze daarom onder strikte bescherming. Over zandbijen in het gazon hoef je je nauwelijks zorgen te maken, want ze zijn behoorlijk vredelievend. Bovendien hebben alleen vrouwtjes een angel - maar deze is te zwak om in de menselijke huid binnen te dringen.

Als je na een regenbui kleine aardachtige hoopjes ziet, kan het gaan over de uitwerpselen van de regenworm. Regenwormen zijn een reden om blij te zijn omdat ze zorgen voor een goede bodemstructuur. In het vroege voorjaar kan het echter voorkomen dat de tere gazongrassen onder de vele uitwerpselen stikken. Dit komt doordat het gazon nog niet goed is gegroeid terwijl regenwormen bij het vochtige weer vol motivatie door de tuin graven en hun uitwerpselen achterlaten. Als het gazon onder deze hoop uitwerpselen verstikt, ontstaan er kale plekken waar ongewenste onkruiden zich kunnen nestelen. Om dit te voorkomen, moet je het natte gazon en dus de uitwerpselen laten drogen voordat je erop gaat staan. Als de uitwerpselen droog en kruimelig zijn, kan je met een bladhark of de plakke kant van een hark de uitwerpselen over het gazon verspreiden. Je kan je gazon ook bezanden, dat houdt regenwormen weg.

Veel honden houden niet alleen van graven, maar urineren af en toe ook op het gazon. Na verloop van tijd kan urineren op dezelfde plek er echter voor zorgen dat het gras geel en kaal wordt omdat het hoge zoutgehalte in hondenurine het water uit de grassen verwijdert. Als de zon tegelijkertijd schijnt, heeft het gazon vrijwel geen andere keuze dan op te drogen. Wat overblijft zijn de lelijke plekken in het gazon. Als je niet wilt dat onkruiden zich nestelen in de kale plekken of als de hond de kale plekken ziet als een uitnodiging om te graven, moet je de gaten met een speciale graszadenmengeling doorzaaien. Om het hoge zoutgehalte tegen te gaan, is het belangrijk dat de grond voor het zaaien goed wordt bevochtigd. Een all-round mengeling zoals COMPO Complete Mix helpt bij het repareren van de beschadigde plekken in het gazon. Het product bevat niet alleen hoogwaardige gazonzaden, maar ook kiemsubstraat, een milde gazonmeststof en componenten die de bodemstructuur verbeteren. Na het zaaien moet je de hond eerst uit de buurt houden zodat de zaden niet direct worden blootgesteld aan de hondenurine.