Mollen

Ongemerkt bouwt de mol een indrukwekkend netwerk van tunnels onder het aardoppervlak, vaak zonder dat iemand hem ziet. Helaas weet je pas dat je een mol in de tuin hebt, als er molshopen (hopen omhoog geduwde aarde) verspreid liggen over de tuin. Het uitgebreide tunnelnetwerk van een mol kan wel 200 meter lang zijn. En hoe meer hij graaft, hoe meer molshopen er ontstaan. Het hoeft dus niet te verwonderen dat mollen allesbehalve populair zijn bij tuinliefhebbers. Voor iedereen die deze ongewenste bezoekers liever kwijt dan rijk is, hebben we enkele praktische tips opgelijst.

De mol is een zoogdier. Wereldwijd bestaan er 35 verschillende soorten. De meesten leven ondergronds en leven - afhankelijk van de soort - in open landschappen, bossen, riviervalleien of hoge berggebieden. Ze komen oorspronkelijk uit Eurazië en Noord-Amerika en worden beschouwd als territoriale solitaire wezens : de mannetjes en vrouwtjes komen enkel bij elkaar om te paren. Voor de rest verdedigen ze hun territorium tegen andere mollen en indringers. De vrouwtjes brengen hun jongen groot in speciaal ontworpen “slaapkamers” voordat ze na ongeveer twee maanden het nest moeten verlaten om een eigen territorium te zoeken. Deze slaapkamers bevinden zich relatief diep onder de grond. De molshoop die hierdoor ontstaat is daarom meestal net iets groter dan de andere hopen.

In Europa zijn de onderstaande 4 mollensoorten terug te vinden :

1. De Europese mol (Talpa europaea)

De meest voorkomende mol in West-, Midden- en Oost-Europa is de Europese mol. Die wordt ongeveer 11 tot 16 cm groot en leeft vooral in boslandschappen, open gebieden, weilanden, parken en stedelijke gebieden. De natuurlijke vijanden van de Europese mol zijn uilen, roofvogels, vossen en everzwijnen. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, zijn mollen niet blind maar kunnen ze wel een onderscheid maken tussen licht en donker. Hun reukzin, tastzin en gehoor zijn daarentegen veel beter ontwikkeld.

2. De Aquitaanse mol (Talpa aquitania)

In tegenstelling tot de Europese mol is de Aquitaanse mol feitelijk blind. Zijn ogen zijn volledig bedekt door zijn overgroeide oogleden. Bovendien is hij met een grootte van 12 tot 19 cm iets groter dan de Europese mol. De Aquitaanse mol is vooral terug te vinden in het zuidwesten van Frankrijk en in Noord-Spanje.

3. De romeinse mol (Talpa romana)

De romeinse mol komt voor in Italië en Zuidoost-Frankrijk. Net als de Aquitaanse mol is hij volledig blind vanwege zijn bedekte ogen.

4. De blinde mol (Talpa caeca)

De blinde mol, die vooral in bergachtige streken van Zuid- en Zuidoost-Europa leeft, is een van de kleinste mollen : hij wordt 10 tot 12 cm groot. Door zijn gebrek aan gezichtsvermogen is hij ook volledig afhankelijk van zijn goede gehoor en reukvermogen.

Mollen lassen geen winterpauze in maar bouwen tijdens het koude seizoen wel voorraadkamers waar ze regenwormen verzamelen.

Het cilindrische lichaam van een mol is volledig aangepast aan het ondergrondse leven. Dankzij zijn egale dikke, donkere vacht, kan hij door de tunnels zowel vooruit als achteruit voortbewegen. Daarnaast heeft hij een spitse gevoelige snuit, heel uitgesproken schouders en schepachtige poten waarmee hij in een mum van tijd door de aarde kan graven. De overtollige aarde wordt eenvoudigweg naar de oppervlakte geduwd. Zo ontstaan de bekende molshopen.

Belangrijk : het heeft geen zin om de molshopen met een hark te egaliseren. De mollen zullen een nieuwe molshoop maken om verstikking te voorkomen.

Wie is verantwoordelijk voor de hoopjes aarde : mollen of woelmuizen?

Het is heel belangrijk om het onderscheid tussen beide te maken om zo de juiste bestrijdingsmaatregelen te kunnen nemen. Volgens de Flora- en faunawet zijn zowel de woelmuis als de mol een beschermde inheemse diersoort. Het grootste verschil : de mol is een insecteneter terwijl de woelmuis maar al te graag aan plantenwortels, groenten en bloembollen knaagt en zo heel wat schade kan aanrichten in de tuin.

Om te weten welk van deze twee ongewenste bezoekers in je tuin aan het graven is, moet je de hoopjes aarde verder onderzoeken.

Een mol in de tuin - 5 tekenen

1. Het hoopje aarde heeft een vulkaanachtige, relatief gelijkmatige vorm
2. De aarde is van in het midden van de hoop aarde omhoog geduwd
3. Het tunnelsysteem begint direct onder de molshoop
4. De hoop aarde bevat geen plantenresten
5. Het tunnelsysteem ligt op 20 tot 40 centimeter diepte

Een woelmuis in de tuin - 5 tekenen

1. Het hoopje aarde is eerder vlak en ongelijkmatig
2. De aarde wordt naast het hoopje omhoog geduwd
3. De tunnel begint naast het hoopje aarde
4. In het hoopje aarde zijn vaak plantenresten terug te vinden
5. Het gangensysteem ligt slechts op 20 cm diepte

Als je helemaal zeker wilt zijn, kan je een graaftest uitvoeren. Graaf de doorgang op enkele plekken in het gazon uit. Als de gebieden binnen enkele uren terug dichtgemaakt zijn, heb je met knaagdieren te maken. Mollen gebruiken hun tunnels namelijk vaak slechts één maal en zullen de schade niet of pas na enkele dagen repareren.

Een mol in de tuin wijst op een goede bodemkwaliteit. Bij het graven van de tunnels zal de mol helpen met het mengen en beluchten van de grond. Zo helpt het diertje je om de bodemstructuur van je tuin te verbeteren.  De mol wordt ook wel een kleine ongediertebestrijder genoemd. Zo staan naast regenwormen en insecten ook larven, pissebedden, engerlingen en slakken op het menu. Zelfs kleinere muizen worden door mollen opgegeten. De zoogdieren bezitten een uitzonderlijk goede tastzin dankzij de organen van Eimer in hun neus. Die zijn zo gevoelig dat ze dienst doen als tastorganen : hiermee kan de mol zelfs de kleinste bewegingen en geluiden detecteren. Dit helpt hen enorm in hun zoektocht naar voedsel omdat ze sneller merken wanneer een prooi in hun tunnelsysteem is binnengedrongen.

Als je je zorgen maakt of de mol aan de wortels van je planten zal knagen, dan kan je gerust zijn : het zoogdier is een pure insecteneter. Als de wortels van je planten zijn aangetast, dan is het vermoedelijk een woelmuis die naarstig aan het werk is geweest in je tuin. Ook hier kan een mol helpen : hij zal het vraatzuchtige ongedierte meestal uit zijn territorium wegjagen.

Een actieve mol kan echter voor veel problemen zorgen : je perfect onderhouden gazon kan binnen enkele dagen bedekt zijn met zwartbruine molshopen. Eén enkele mol kan tot wel twintig molshopen per dag maken! Niet onlogisch dus dat tuinliefhebbers deze ongewenste bezoekers zo snel mogelijk uit de tuin willen…

Als je niet wilt dat je gazon bezaaid ligt met lelijke molshopen, dan wil je de mol zo snel mogelijk weg. In heel wat landen is de mol een beschermde diersoort. In ons land is dit echter niet het geval. Er bestaan enkele natuurlijke methodes om de mollen weg te jagen :

1. Geluid

Door zijn gevoelige gehoor houdt de mol niet van sterke geluiden. Verschillende geluidsbronnen kunnen je helpen bij het verjagen van het zoogdier. Door regelmatig te maaien of kinderen in de tuin te laten spelen, zal de mol rustigere oorden opzoeken. Daarnaast bestaan er apparaten met ultrasone geluiden die een heel hoog geluid produceren dat niet hoorbaar is voor mensen, maar wel voor mollen. Je kan ook creatief aan de slag : stop een ijzeren staaf in de molshoop en klop er regelmatig heel hard op. Of bind enkele lege blikjes aan de paal : bij winderig weer zullen zij heel wat lawaai maken en de ijzeren staaf zal dit lawaai overbrengen in de grond.

2. Geuren

Ook specifieke geuren kunnen mollen als ongewenst ervaren. Zo kan je ui- en knoflooksnippers in de tunnels strooien. Ook de geur van gelatine vinden ze vervelend.

Wil je de mollen vangen, dan kan je aan de slag met een mollenval in de vorm van een koker. Deze is voorzien van twee ingangen met aluminium klepjes die enkel naar binnen bewegen. De mol kan de koker dus binnengaan, maar niet meer verlaten. De gevangen mol kan je dan op een andere plek in de natuur terug vrijlaten.

Een andere zeer doeltreffende oplossing is een mollenklem. Zodra de mol de klem aanraakt, zal deze dichtklappen en wordt de mol gedood.