Lantana (wisselbloem)

Lantana's (ook wel wisselbloemen genoemd) komen oorspronkelijk uit de Midden-Amerikaanse tropen. De planten bloeien dan ook heel prachtig op zonnige en warme locaties. Als ze te weinig licht krijgen, hoef je je geen zorgen te maken. De bloemen zullen zich weer openen zodra de zon begint te schijnen. In tuincentra en kwekerijen kan je de mooie planten kopen als struik maar ook als hoogstam in potten die op kleine boompjes lijken.

Trouwens : de plant heeft niet voor niks de naam "wisselbloem" gekregen! De bloemkleur verandert namelijk in de loop van de bloeiperiode, bijvoorbeeld van geel naar oranje. Dit zorgt voor een prachtig kleurenspel : terwijl de jonge knoppen binnen in de bloeiwijzen frisgeel of lichtwit kleuren, hebben de buitenste knoppen tijdens de bloei een donkeroranje of dieproze kleur. Er zijn nu echter ook variëteiten die nauwelijks van kleur veranderen.

De sierplant groeit als struik in zijn natuurlijke habitat en kan tot drie meter hoog worden. Door de lagere temperaturen is de wisselbloem in onze contreien echter niet winterhard. Plant ze daarom bij voorkeur in een pot of kuip, zodat de plant en de pot in het najaar naar een beschut winterkwartier kunnen verhuizen.

De ideale potgrond voor lantana's in potten is goed doorlatend en is rijk aan voedingsstoffen. Een potgrond specifiek voor mediterrane planten voldoet het beste aan deze voorwaarden en ondersteunt de ontwikkeling van de prachtige bloemen. Als alternatief kan je ook een potgrond voor balkonplanten gebruiken en deze vermengen met een portie zand. Zorg ervoor dat het overtollige water gemakkelijk kan weglopen. Want ook al heeft de wisselbloem tijdens de bloeiperiode behoorlijk veel dorst, de wortels worden snel beschadigd door constant vocht. Kies daarom voor een pot die is voorzien van één of zelfs meerdere drainagegaten. Daarnaast is het zinvol om de bodem van de pot te bedekken met een laag kleikorrels of grind - zo kunnen de afvoergaten later niet verstopt raken door de potgrond. Het water dat zich eventueel verzamelt in de onderzetter moet zo snel mogelijk worden weggegoten.

Wisselbloemen voelen zich bijzonder goed wanneer de potgrond gelijkmatig vochtig blijft. Controleer voor een gietbeurt steeds of de potgrond nog vochtig is : als de grond drie tot vijf centimeter onder het aardoppervlak vochtig aanvoelt, kan je de gieter even laten staan. Als de grond echter droog is, is het hoog tijd om water te geven. Vooral op warme zomerdagen hebben de potplanten meer water nodig omdat de grond in de pot erg snel kan uitdrogen. Als je lantana in een sierpot of op een onderzetter staat, moet het overtollige gietwater steeds worden weggegoten zodat de wortels niet gaan rotten. In principe kan je je lantana gewoon kraantjeswater toedienen. Zoals veel mediterrane potplanten is de plant echter heel gevoelig voor kalk. Het jonge boompje is daarom heel tevreden met water uit de regenton - dit bevat namelijk bijna geen kalk.

Als de plant bijzonder dorstig is, kan je dat zien aan de hangende bladeren. Hoe meer potgrond de plant om zich heen heeft, hoe minder vaak er water hoeft gegeven te worden. Daarom raden we je aan om je lantana in een ruime pot aan te planten (die niet onevenredig groot is zodat de plant snel door de beschikbare grond kan wortelen). De locatie heeft eveneens een invloed op het aantal gietbeurten : hoe zonniger de standplaats, hoe vaker je water moet geven omdat de plant het water dan heel snel via de bladeren verdampt.

Wie zijn wisselbloemen regelmatig voedingsstoffen geeft, zal beloond worden met kleurrijke bloemen. Een vloeibare meststof met hoog gehalte aan fosfor is hiervoor bijzonder geschikt. Je kan op zoek gaan naar een meststof voor bloeiende planten of mediterrane planten. De vloeibare meststof wordt eenvoudigweg toegevoegd aan het gietwater (regenwater) volgens de doseringsinstructies die op de verpakking vermeld staan.

Geef de kuipplant na het snoeien in het voorjaar een paar weken de tijd om nieuwe bladeren te vormen voordat je gaat bemesten. Aan het begin van de groeifase is het voldoende om één maal per maand te bemesten, maar zodra de plant bloemen gaat vormen, is het nodig om twee maal per maand te bemesten. Wanneer de herfst geleidelijk aan nadert, mag je je lantana niet meer bemesten zodat de plant zich kan voorbereiden op de winterslaap.

Om zo lang mogelijk van de prachtige bloemen te kunnen genieten, moet je de plant na de overwintering snoeien. De stengels moeten dan uiterlijk tussen maart en mei ingekort worden tot een lengte van 10 tot 15 cm. Dit is belangrijk zodat bloeiende jonge scheuten zich kunnen ontwikkelen. Pas in de zomer zullen zich op de oudere scheuten opnieuw bloemen vormen. Een snoeibeurt is absoluut noodzakelijk om een prachtige bloemenzee te creëren.

In de zomer, tijdens de bloeiperiode, is je lantana heel blij wanneer je de verwelkte bloemen regelmatig verwijdert. Zo kan de plant haar energie stoppen in de vorming van nieuwe bloemen. De afgesneden stengels zullen na verloop van tijd verhouten en genezen zo heel goed vanzelf. Om de plant niet onnodig te beschadigen, raden we je aan om een zo scherp en schoon mogelijke schaar te gebruiken.

Omdat de plant giftig is, moet je ervoor zorgen dat de gesnoeide takken buiten het bereik van kinderen worden gelegd. Mensen met een allergie of met een gevoelige huid dragen best handschoenen omdat de bladeren ruwe haren hebben.

De lantana is niet winterhard. Daarom moet je de kuipplant tijdens de koude maanden in een lichtrijk, vorstvrij winterverblijf plaatsen. Je kan de wisselbloem ook op een iets donkere locatie laten overwinteren, maar dan kan het gebeuren dat de plant kleine, lichte bladeren vormt. Eenmaal je de plant in de lente naar buiten verhuist, vallen de delicate bladeren af. Maar maak je geen zorgen : de wisselbloem vormt dan nieuwe, donkergroene bladeren.

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de temperatuur in het winterverblijf constant blijft zodat de plant tot rust kan komen. Een lichtrijke ruimte bij een temperatuur rond 10°C is ideaal. In een donkere ruimte mag de temperatuur ook iets lager zijn (niet onder 5°C). Tijdens de winterslaap wordt de stofwisseling van de plant uitgeschakeld. Hierdoor heeft de plant geen extra voedingsstoffen nodig en ook minder water. Geef daarom alleen zoveel water, zodat de grond niet helemaal uitdroogt.

Vanaf maart kan de wisselbloem, afhankelijk van het weer, op een warmere plek worden geplaatst. Dan kan je ook regelmatiger water geven om de stofwisseling weer te stimuleren. De vuistregel : hoe later de plant ontkiemt, hoe later ze gaat bloeien. Toch is het belangrijk dat de lantana pas buiten wordt geplaatst als er geen vorst meer wordt voorspeld. Zo vermijd je dat de plant beschadigd raakt.

Als de wortels van de plant onderaan uit de drainagegaten gaan groeien, dan is je lantana te groot geworden voor de pot. Dan is het hoog tijd om te verpotten. Kies daarbij een pot die één maat groter is dan de oude. Als de nieuwe pot te groot is, wordt de wortelgroei zo sterk gestimuleerd dat de wisselbloem minder kracht over heeft voor de vorming van bladeren en bloemen. De ideale periode om te verpotten is in maart, na de overwintering. Dan krijgt de plant meteen ook nieuwe voedingsstoffen via de startmeststof die in de potgrond zit, waardoor je de nieuwe groei stimuleert. Pas op dat je de gevoelige worteluiteinden niet beschadigt. Als je plant nog jong is, wordt deze meestal één maal per jaar verpot. Daarna is het voldoende om de pot om de drie jaar te vervangen.

1. De beste manier om wisselbloemen te vermeerderen, is via stekken. De ideale periode om dit te doen is in het voorjaar, wanneer de plant nieuwe scheuten krijgt. Snijd daarbij ongeveer 10 centimeter van het uiteinde van de scheut, net onder een bladknoop, en verwijder de onderste bladeren.
2. Plant vervolgens de stek in een kleine pot met potgrond. Naast een gelijkmatig vochtige grond hebben ook de hoge luchtvochtigheid en de temperatuur een grote invloed op de teelt. Je kan hiervoor een kleine serre gebruiken of zelf een dakje knutselen uit doorzichtige folie. De stek voelt zich bijzonder comfortabel op een lichtrijke, warme plaats. De wortelloze plant mag echter niet worden blootgesteld aan direct zonlicht, anders zal er te veel water verdampen. Het is belangrijk om het deksel dagelijks gedurende 20 minuten te verwijderen (verluchten) zodat er geen schimmel ontstaat.
3. Na ongeveer drie tot vier weken zouder er wortels moeten gevormd zijn (enmaal nieuwe bladeren zijn gevormd en de plant begint te groeien, mag je ervan uitgaan dat er wortels zijn gevormd). Je kan de stek dan laten wennen aan de vrije lucht door de ventilatietijd te verlengen. De plant kan vervolgens in een grotere pot aangeplant worden.
4. Nadat je lantana een tijdje heeft gegroeid en er zes tot zeven bladparen zijn gevormd, kan je de vertakking stimuleren door de toppen van de scheuten in te korten tot 3-4 bladparen. Wil je echter een hoogstammige plant, dan mag de plant alleen op de gewenste hoogte worden gesnoeid.

Alle delen van de wisselbloem zijn giftig voor mens en dier. Wees vooral voorzichtig met de bessen. Deze bevatten namelijk een hoge concentratie gifstoffen. De giftige steenvruchten worden gevormd aan het einde van de bloeiperiode. Je kan de vorming van de giftige bessen gemakkelijk tegengaan door alle verwelkte delen zo snel mogelijk te verwijderen. Bovendien heeft het boompje dan meer energie om nieuwe bloemen te vormen, zodat je ook in de nazomer kan genieten van de bloempracht.