Broccoli

Broccoli (Brassica oleracea var. Italica) is oorspronkelijk afkomstig uit Azië en is ondertussen een integraal onderdeel geworden van onze keuken. De groente staat bekend als heel gezond en eenvoudig om te kweken, zeker in vergelijking met de bloemkool die eveneens behoort tot de familie van de kruisbloemigen (Cruciferae). Beide kolen zijn vermoedelijk ontstaan uit de wilde plant Brassica cretica, die vooral in Zuid-Griekenland terug te vinden is. De nauwe verwantschap tussen beide koolplanten vind je terug in de middelste naam voor broccoli. De plant wordt ook wel winterbloemkool genoemd.

Als je zelf broccoli wilt kweken, kan je kiezen tussen zomerbroccoli (oogst tussen juli en begin september), herfstbroccoli (afhankelijk van de plantperiode oogst van september tot november) en winterbroccoli (oogst tussen april en mei). Plant gewoon verschillende soorten. Zo kan je bijna het hele jaar door genieten van verse en knapperige broccoli uit eigen tuin. Toch moet je er rekening mee houden dat zelfs winterbroccoli slechts gedeeltelijk winterhard is en daarom bijzonder geschikt is als je in een regio woont met een milde winter.

Wat verzorging betreft, stelt broccoli relatief weinig eisen. De groente is enkel wat kieskeurig over de plaats van aanplanting. Het koolgewas houdt van zonlicht. Kies daarom een zonnig plekje in je moestuin uit dat idealiter beschermd is tegen de wind.

Wat de bodemgesteldheid betreft geeft broccoli de voorkeur aan een voedselrijke, losse grond. Je kan de planten een plezier doen door de grond vóór de aanplanting te vermengen met een portie compost.

Broccoli kan eerst binnenhuis worden gekweekt om later buitenshuis uitgeplant te worden. Voor vroege rassen kan je hier in februari al mee beginnen. De klassieke maand voor het kweken van zomerbroccoli is maart. Vanaf half mei, eens de IJsheiligen voorbij zijn, kan je de vroege jonge plantjes naar buiten verhuizen. Een andere optie is om de broccoli vanaf april direct in het tuinbed te zaaien. Bijna twee maanden na het zaaien kan de eerste zomerbroccoli worden geoogst. We raden je aan om de teelt over meerdere weken te spreiden zodat je de hele zomer door kan oogsten.

Als je herfstbroccoli in de nazomermaanden plant, duurt het ruim tien weken tot de oogst. De rijpingstijd van winterbroccoli duurt veel langer : deze soort wordt in augustus of september geplant en kan vervolgens in het voorjaar, rond april en mei, worden geoogst.

In plaats van broccoli te zaaien, kan je ook kant-en-klare jonge plantjes aankopen en deze op het juiste moment in het tuinbed aanplanten.

1. Alles begint bij de keuze van de juiste pot. Kies een diepe pot in plaats van een brede pot zodat de wortels voldoende ruimte hebben.
2. Vul de pot op met een voedselarme zaai- en stekgrond en druk alles goed aan.
3. Strooi 2 tot 3 broccolizaden per pot en bedek ze met een dun laagje potgrond dat 1,5 hoger is dan de zaden zelf.
4. Geef vervolgens goed water. Gebruik hierbij een spuitfles zodat de zaden niet worden weggespoeld.
5. Om te kunnen ontkiemen moeten de zaden op een lichtrijke locatie worden geplaatst bij een temperatuur van 15 tot 20°C.

Broccoli kan in de vollegrond worden gezaaid. Daarbij moet je voldoende plantafstand incalculeren omdat de kolen later grote bladeren zullen ontwikkelen. Zaai op een plantafstand van 40 tot 50 centimeter telkens 2 tot 3 broccolizaden. Omdat niet alle planten op dezelfde manier groeien, kan je na het ontkiemen de zwakkere planten verwijderen zodat de sterke exemplaren voldoende ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen. Bij de teelt in potten ga je op dezelfde manier te werk : enkel de stevige plantjes worden uitgeplant.

Vanaf april kan je je broccoli buiten planten op voorwaarde dat het jonge plantje in de pot voldoende stevige wortels heeft ontwikkeld. Je kan natuurlijk jonge plantjes aankopen in een kwekerij of tuincentrum in je buurt. Bij het uitplanten moet je rekening houden met een afstand van 40 tot 50 centimeter tussen de verschillende plantjes. Zorg er bij de aanplanting voor dat de wortelbasis ongeveer 2,5 centimeter onder de grond ligt. Geef vervolgens goed water.

Kies een pot met een minimuminhoud van ongeveer 40 liter en waarvan de bodem is voorzien van afvoergaten. Zo kan overtollig water gemakkelijk weglopen. Bedek de bodem van de pot met een drainagelaag (vb. hydrokorrels) om wateroverlast te vermijden. Plant de broccoli vervolgens in een voedingsrijke potgrond voor tomaten en/of groenten.

Broccoli voelt zich vooral thuis in de buurt van andere sterk terende gewassen zoals komkommers of tomaten, maar ook bonen, sla of radijsjes zijn geschikt. In geval van wisselteelt kan je broccoli als vervolgcultuur op spinazie aanplanten. De spinazie heeft de bodem met zijn lange wortels namelijk al losgemaakt, waardoor broccoli heel goed zal groeien.

Andere koolsoorten zoals bloemkool, spruitjes en koolrabi zijn helaas minder geschikt om samen met broccoli aan te planten omdat het gevaar op knolvoet heel groot is.

Broccoli verdampt via de bladeren heel wat water. Daarom is het belangrijk om de groente regelmatig water te geven. Op warme dagen kan het zelfs nodig zijn om dagelijks te begieten. Als de bladeren er maar slapjes bijhangen, is het de hoogste tijd om water te geven. De plant zal zich dan snel terug herstellen. Om te vermijden dat het grondwater snel verdampt, kan je een laagje mulch tussen de planten strooien.

Om te kunnen genieten van een rijke broccolioogst, moet je de plant veel voedingsstoffen geven. Zodra de plant bloemknoppen vormt, moet je bemesten met een rijke meststof. Je hebt de keuze tussen een gekorrelde en een vloeibare meststof.

Bij winterbroccoli ligt de focus bij de bemesting minder op de groei en eerder op de overwintering. Door in het najaar een kaliumrijke meststof toe te passen, zullen de celwanden van de broccoliplant verstevigen en zal de plant meer weerstand krijgen tegen vorst.

Het deel van de broccoliplant dat meestal op ons bord terechtkomt, zijn de gesloten bloemknoppen. Broccoli wordt bij voorkeur ’s morgens geoogst door met een scherp mes het hart van de plant uit te snijden. De plant zelf kan je in de grond laten zitten. Uit de zijknoppen zullen andere kleine bloemhoofdjes groeien die later geoogst kunnen worden.

Wanneer kan je broccoli oogsten?

Zomerbroccoli is doorgaans na zeven weken klaar om te oogsten. Winterbroccoli daarentegen groeit veel langzamer en heeft meerdere maanden nodig. Het oogsttijdstip is echter altijd afhankelijk van het ras en de weersomstandigheden. Het is belangrijk dat je steeds grondig controleert of de knoppen al zichtbaar zijn maar nog volledig gesloten zijn en groen zijn. Als je de broccoli pas oogst als de bloemknoppen al opengaan, zal de groente heel onaangenaam smaken.

Omdat broccoli niet echt lang houdbaar is en het vitamine C-gehalte in de loop van de tijd afneemt, raden we je aan om je geoogste broccoli zo snel mogelijk te verwerken. Broccoli in de koelkast is ongeveer 2 tot 5 dagen houdbaar. Door de kool in een vochtige doek te wikkelen, zal die langer fris en knapperig blijven. Als je iets teveel broccoli hebt geoogst, kan je die ook invriezen. Hiervoor moet je de kool in stukjes snijden, kort laten blancheren en vervolgens onder koud water laten schrikken. Laat goed uitlekken en verpak de stukjes vervolgens in diepvrieszakjes of -dozen. In de diepvries kan je broccoli maximaal 1 jaar bewaren.

Wat betreft bereiding van broccoli heb je heel wat keuze. De groente kan je in de meest uiteenlopende gerechten verwerken en die hoeft niet altijd als bijgerecht te worden bereid. Klassieke gerechten waarin broccoli de hoofdrol speelt zijn bijvoorbeeld een romige broccolisoep of een hartige aardappel-broccoli-schotel. De groente kan zowel rauw als gegrild worden gegeten. Wat denk je trouwens van broccolipannenkoekjes of broccoli verwerkt in een pittige curry? Je kan zelfs de steel opeten, maar die is echter beter verteerbaar als je hem kookt. Een leuk idee : schil de stengels, snijd die in stukjes en bak die tot knapperige broccolichips. Gepureerde broccoli is eveneens geschikt voor soepen of voor een heerlijke broccolipesto.

Als lid van de familie van kruisbloemigen is broccoli helaas vaak het slachtoffer van ziekten en plagen die typisch zijn voor koolsoorten.

Knolvoet is heel gevaarlijk voor je broccoli. De boosdoener bij deze ziekte is een soort plasma-schimmel die de wortels aantast. Je herkent knolvoet aan bolvormige wortels, een verminderde plantengroei en verwelkte bladeren. Eenmaal je broccoliplant is aangetast, valt die helaas niet meer te redden. Net daarom is het heel belangrijk om de ziekte te voorkomen. Alles begint bij de juiste zuurtegraad van je bodem. Als de pH-waarde lager ligt dan 6, dan moet je bekalken voordat je de broccoli gaat aanplanten. Daarnaast is het belangrijk om tussen de teelt van broccoliplanten en andere kruisbloemige groenten (kolen, klassieke groenbemesters als mosterd of radijzen, …) een pauze van minimaal 4 jaar te laten.

De meest voorkomende insecten op broccoli zijn ongetwijfeld de koolvlieg en het koolwitje. De koolvlieg legt zijn eitjes in het onderste deel van de plant en in de wortels. Zodra de larven uitkomen, eten ze zich een weg door je kool. Hierdoor zal je plant wegkwijnen en kan ze, door de aangevreten wortels, gemakkelijk uit de grond worden getrokken. Bij het koolwitje zijn het vooral de rupsen die de plant beschadigen. De volwassen mot legt zijn eitjes op de onderkant van de bladeren. De larven die uit deze eitjes verschijnen, zullen de bladeren opeten. Beide plagen kunnen met behulp van een gewasbeschermingsnet, dat je direct na de aanplanting aanbrengt, voorkomen worden.