Radijs

De radijs (Raphanus sativus) is lid van de familie van kruisbloemige groenten waar ook bloemkolen, rapen en rammenas toe behoren. Deze lekkere groente komt oorspronkelijk uit China en Japan en vond pas in de 16e eeuw zijn weg naar Europa. De meest bekende soort is ongetwijfeld de kleine, afgeronde variant met opvallende roze kleur. Er bestaan echter ook witte, gele en roodwitte soorten en kegelvormige radijzen. Zo kan je ervoor kiezen om de witte "icicle"-radijs te zaaien.

Heel wat radijzensoorten bezitten een aangename kruidige smaak. Als je niet houdt van de scherpe smaak, kan je de knolletjes koken of roosteren in de pan. Zo smaken ze iets minder scherp. Radijzen worden voornamelijk rauw gegeten. Zo brengen ze bijvoorbeeld wat meer pit in kleurrijke zomerse salades. Je kan trouwens ook de radijsblaadjes gebruiken als ingrediënt voor salades of soepen.

Het radijzenseizoen loopt van april tot september. De knolletjes kunnen zowel in groentebedden als in bloembakken of verhoogde moestuinbakken worden aangeplant. Een lichtrijke en warme locatie is ideaal. Houd er rekening mee dat radijzen niet houden van de directe middagzon.

Wat de bodem betreft geven radijzen de voorkeur aan een goed doorlatende, eerder zanderige, lichte tuingrond. Bevat je tuinbodem veel klei? Vermeng die dan vóór het zaaien met een portie zand. Zo kan het water beter wegvloeien. Een iets minder stevige grond zorgt er daarnaast voor dat de radijsjes gemakkelijker geoogst kunnen worden. Als de bodem te zwaar is, raden we je aan om de radijzen in een verhoogde moestuinbak of in een bloembak te zaaien.

Als je de radijzen in een bloembak wilt uitzaaien, dan gebruik je bij voorkeur een aangepaste zaai- en stekgrond. Als je de radijzen samen met andere groenteplanten in een verhoogde moestuinbak wilt telen, dan wordt een aangepaste moestuinpotgrond aanbevolen. 

Als je verschillende complementaire groenten samen aanplant, dan spreekt men over een gemengde teelt. Radijs is in het algemeen een gemakkelijk te combineren groente. De knollen kunnen dus gemakkelijk tussen twee andere groentesoorten worden gezet. Hierbij moet je gewoon wat ruimte laten tussen de verschillende groenteplantjes zodat ze elkaar later niet in de weg zitten.

Als je radijsjes samen met andere plantensoorten in een verhoogde bloembak of in de moestuin wilt aanplanten, dan is dat heel eenvoudig. De knolletjes nemen namelijk weinig ruimte in en stellen weinig eisen. Ze kunnen dus goed overweg met de meeste groentesoorten.

Goede buren

De ideale buren zijn tomaten, bonen, erwten, aardbeien, sla, spinazie of wortelen.

Slechte buren

Hoewel de radijs heel gemakkelijk te combineren is met andere groentesoorten, raden we je niet aan om gewassen uit dezelfde plantenfamilie samen aan te planten. Hier gaat het dan om plantensoorten die behoren tot de kruisbloemigen zoals rammenas, koolrabi, broccoli en vele andere koolsoorten. Deze mogen niet door elkaar of achter elkaar in hetzelfde groentebed worden aangeplant. De reden : er zijn ziekteverwekkers die zich gespecialiseerd hebben in bepaalde plantenfamilies. Zo focust knolvoet zich bijvoorbeeld op de kruisbloemige gewassen.

Hetzelfde advies geldt voor vruchtwisseling : als je vorig jaar een groentebed met broccoli of koolrabi hebt beplant, dan raden we je af om in datzelfde bed radijzen te zaaien. Zo voorkom je dat de radijzen besmet raken. In plaats daarvan laat je beter tomaten of aardappelen op dit groentebed groeien. Voor je radijsjes en andere kruisbloemige groenten kan je beter een andere standplaats zoeken.

Radijzen zijn ideaal voor beginnende tuiniers. Je kan namelijk niet veel verkeerd doen tijdens de verzorging van de plant en je wordt meestal rijkelijk beloond. Omdat radijzen heel snel groeien en knolletjes vormen, zijn ze ook heel populair bij kinderen. In tegenstelling tot tomaten, komkommers of courgettes hebben de knolletjes slechts enkele weken nodig...

De zaaiperiode voor radijzen loopt van maart tot juli. Toch moet je steeds rekening houden met de weersomstandigheden : als er in maart nog strenge vorst wordt voorspeld, dan wacht je beter. Om de radijzenzaadjes te laten uitgroeien tot kleine, smaakvolle knollen, heb je mild weer en een vorstvrije grond nodig.

Een kiemtemperatuur van 8 tot 22°C is ideaal. Hoe koeler de temperatuur, hoe langzamer de zaadjes zullen ontkiemen. Ben je niet zeker, dan raden we je aan om toch nog twee weken te wachten tot het wat warmer is. Radijzen kunnen ook vroeger gezaaid worden in een broeibak of een verwarmde serre. Vanaf nu kan je om de 6 tot 8 weken radijsjes oogsten en indien nodig terug bijzaaien.

Om veel smaakvolle radijzen te kunnen oogsten, hebben we vijf tips voor jou samengevat :

1. Als de grond erg droog is, dan raden we je aan om die te bevochtigen alvorens je gaat zaaien. Een heel stevige bodem maak je beter wat los met een schoffel. Je kan eveneens een portie zand met de grond vermengen.
2. Maak met een hark een groef van 1 cm diep. Daarin kunnen de zaadjes worden gezaaid.
3. Zorg tijdens het zaaien voor voldoende ruimte tussen de zaadjes. De kleine plantjes worden misschien niet bijzonder groot, maar voorzie best een afstand van ongeveer 3 cm tussen de zaadjes. Houd ook rekening met de informatie op de verpakking. Radijzen kunnen namelijk verschillen in grootte. Als alternatief kan je zaadlinten in het groentebed aanbrengen. Ook tussen de verschillende rijen moet je een afstand van 3 cm voorzien.
4. Eenmaal de zaadjes zijn gezaaid, moeten de groeven terug worden opgevuld en stevig worden aangedrukt.
5. Geef de zaden vervolgens water met een gieter met sproeikop.

Planten die snel groeien, raken snel vermoeid en hebben veel water nodig. Bij de teelt van radijzen is het dan ook belangrijk dat je regelmatig water geeft. Om de knolletjes ondanks hun korte teeltduur sappig en eetbaar te houden, moeten ze steeds over voldoende water beschikken. Bij radijzen die in pot worden gekweekt, kan het zelfs nodig zijn om dagelijks te begieten in warme en droge omstandigheden. Voor de zekerheid kan je steeds de vingertest doen : als de grond nog vochtig is, hoef je niet te begieten. Als de grond droog is, moet je water geven.

Wateroverlast moet je koste wat het kost vermijden. Overtollig water mag niet in de pot blijven staan maar moet altijd kunnen weglopen. Daarnaast kan een drainagelaagje van hydrokorrels helpen.

Radijzen behoren tot de groep van zogenaamde zwak terende groenten. Dit betekent dat ze weinig voedingsstoffen nodig hebben om te kunnen groeien. Als je je radijzen in een bloembak of moestuinbak in een voedingsarme potgrond hebt gezaaid, kan je indien nodig  een portie organische vloeibare meststof aan het gietwater toevoegen. Ook de radijzenplantjes in de volle grond kan je bemesten.

Tip : let erop dat je regelmatig onkruid uit het groentebed verwijdert. Zo krijgen je radijzenplantjes voldoende zuurstof.

Afhankelijk van de radijzensoort en de weeromstandigheden kan je 3 tot 8 weken na het uitzaaien de eerste radijzen oogsten. Eenmaal de knolletjes - die tijdens de teelt steeds een stukje uit de grond steken - een intensieve kleur hebben gekregen, kan je ze oogsten. Om de knolletjes lang vers te houden, raden we je aan om steeds datgene te oogsten wat je die dag nodig hebt. Om een complete bos radijzen te krijgen, zoals je die in de supermarkt terugvindt, trek je best niet aan de bladeren maar haal je de knollen voorzichtig één voor één uit de grond.

Eenmaal geoogst zijn de radijzen niet zo lang houdbaar - in de koelkast weliswaar iets langer dan op kamertemperatuur, maar ook daar beginnen de knollen al na enkele dagen te verschrompelen. Je kan de houdbaarheid na de oogst echter wel verlengen met een kleine truc : verwijder de bladeren direct na de oogst. Zij halen namelijk onnodig water uit de knollen. Je kan de malse radijzenblaadjes verwerken in salades en soepen.

Als de radijzen er een beetje verschrompeld uitzien, dan kan je ze gedurende enkele minuten in koud water leggen. Ze zullen snel het water opnemen en er opnieuw aantrekkelijk en knapperig uitzien.

Radijzen zijn heel gevoelig voor bepaalde ziekten en insecten. Als je gaten in de bladeren opmerkt, dan wordt de plant vermoedelijk aangetast door aardvlooien. Je kan dit ongedierte voorkomen door de grond regelmatig te harken en ervoor te zorgen dat de bodem steeds voldoende vochtig is. Ook koolvliegen zijn vaak op radijzen terug te vinden. Hier hebben insectenbeschermingsnetten hun nut al bewezen.

Een ziekte die vooral kruisbloemige groenten zoals radijzen treft, is knolvoet. Deze schimmelziekte wordt veroorzaakt door een schimmel die in de grond leeft. Deze ziekte veroorzaakt een ongecontroleerde celdeling in de wortels en bijbehorende verharde plekken. Zo kan de radijzenplant onvoldoende water opnemen waardoor de bladeren gaan verwelken of - in het ergste geval - de plant kan afsterven. Een goede gemengde teelt kan dit voorkomen.

Radijzen maken niet alleen indruk met hun aangename, pittige smaak maar zijn ook heel waardevolle groenten dankzij het hoge gehalte aan vitamine C, foliumzuur en kalium. De pittige smaak wordt veroorzaakt door mosterdolie (glucosinolaten) die het immuunsysteem helpt versterken.