Goudsbloem (Calendula)

De goudsbloem (Calendula Officinalis) behoort tot de composietenfamilie (Asteraceae) en is een heel onderhoudsvriendelijke plant. Met haar gele tot oranjekleurige bloemen creëert deze zomerbloem kleurrijke blikvangers in de tuin en op het balkon. De plant is afkomstig uit het Middellandse Zeegebied - het hoeft dan ook niet te verbazen dat ze houdt van een warm en zonnig klimaat.

Afhankelijk van de variëteit wordt de goudsbloem 20 tot 60 cm hoog. De plant heeft een hoekige, viltige en vertakte stengel met groene, behaarde bladeren waarvan de vorm kan variëren. Calendula-bladeren zijn vaak langwerpig en gekarteld. De oranjegele bloemen bloeien van juni tot oktober. De buitenste straalbloemen produceren sikkelvormige bloemen die door dieren worden verspreid. Na verloop van tijd ontwikkelen de middelste bloemen zich tot lichte, deels met lucht gevulde zaden die door de wind worden meegevoerd.

Helemaal aan de binnenkant van de bloeiwijze bevinden zich gebogen, bijna ringvormige zaden die mieren vaak verzamelen en verspreiden. Hierdoor kan de bloem zich heel gemakkelijk voortplanten. Wist je trouwens dat goudsbloemen open gaan bij zonnig weer en zich terug dichtvouwen bij regen? Daarom werd de plant lange tijd beschouwd als weerprofeet.

Als je goudsbloemen in de tuin laat groeien, dan ben je eigenlijk in het bezit van een kleine huisapotheek. Sinds de 12e eeuw maakt de mens gebruik van de helende werking van de plant. Ontstekingsremmende zalven op basis van goudsbloemen zouden helpen bij slecht genezende wonden, eczeem of brandwonden op de huid. Er wordt ook vaak gezegd dat de helende plant in de vorm van thee een intern effect zou hebben op maag- en menstruatieproblemen.

Ook de botanische naam "Calendula Officinalis" verwijst naar de geneeskrachtige eigenschappen van de goudsbloem : het Latijnse "officinalis" betekent "werkplaats" en verwijst naar de kamers waarin de goudsbloem door apothekers tot medicijn werd verwerkt.

Kies voor je goudsbloemen een warm en zonnig plekje uit. Zo zal je van juni tot uiterlijk oktober kunnen genieten van de prachtige bloemen. Daarbij moet je natuurlijk ook rekening houden met de bodemgesteldheid : de bodem moet leemachtig, doorlatend en voedselrijk zijn. Voor een gezonde en goede plantenontwikkeling raden we je een aangepaste potgrond voor aanplantingen aan die is verrijkt met meststof. Zo zijn je planten vanaf de aanplanting voorzien van de juiste voedingsstoffen.

De zaden van goudsbloemen ontkiemen heel snel en betrouwbaar. Vanaf mei, na de IJsheiligen, kan je de zaden direct op de gewenste plaats in je bloemperk of in je bloembak of -pot zaaien. Je hoeft enkel de zaden lichtjes in te harken en water te geven. Wees niet te enthousiast bij het zaaien. De planten hebben later namelijk voldoende plaats nodig om zijtakken te vormen. Houd rekening met een plantafstand van ongeveer 25 cm.

Om zeker te zijn dat de plant zich goed ontwikkelt, kan je al bij de aanplanting een portie organische meststof met lange werking in de grond inwerken. Zo hebben je goudsbloemen met slechts één enkele bemesting gedurende meerdere maanden alle belangrijke voedingsstoffen ter beschikking. Na 8 tot 14 dagen beginnen de zaden te kiemen. Daarna duurt het nog ongeveer 6 weken tot de eerste bloemen verschijnen.

Wil je reeds in juni genieten van de eerste bloemen? Dan kan je vanaf maart goudsbloemen op de vensterbank voorzaaien. Je hebt enkel een pot met potgrond nodig. Plaats de zaadjes en hark ze in. Plaats de pot vervolgens op een lichtrijke plek en geef regelmatig water. Na ongeveer 3 weken zijn de jonge plantjes groot genoeg en kunnen ze in afzonderlijke potten worden aangeplant. Vanaf midden mei mogen de plantjes naar buiten.

Vooral tijdens de kiemfase hebben goudsbloemen voldoende water nodig. Let er echter op dat je de bloemen niet verzuipt. Te veel water doet de jonge planten misschien wel heel snel groeien, maar zal de vorming van bloemknoppen negatief beïnvloeden en veroorzaakt wateroverlast. Toch zijn goudsbloemen onderhoudsvriendelijke planten.

Bevat de bodem van je bloembed niet veel voedingsstoffen? Dan raden we je aan om net vóór het zaaien een meststof met lange werking in de bodem in te werken. Als je na verloop van tijd merkt dat je goudsbloemen een tekort aan voedingsstoffen hebben - dit kan je merken aan onder meer gele bladeren of een plant die niet meer groeit - dan kan je een dopje vloeibare meststof toevoegen aan het gietwater. Zo krijgen je planten heel snel alle belangrijke voedingsstoffen.

Goudsbloemen vermeerderen is echt kinderspel. In de zomer hoef je enkel de zaden van je eigen goudsbloem te verzamelen en te bewaren op een droge plaats (vb. in een pot met schroefdop). Het zaadgoed kan je vanaf maart voorzaaien of vanaf mei rechtstreeks in het bloembed zaaien.

Vooral schimmelziekten zoals echte meeldauw en valse meeldauw kunnen dodelijk zijn voor je goudsbloemen. Deze schimmelziekten kan je voorkomen door de planten niet te dicht bij elkaar te planten en een warm plekje in de zon voor je planten te kiezen.

Ook bladluizen zijn vaak terug te vinden op de bloemen van de goudsbloem. De plant kan dus de ideale afleiding vormen als ze in groentebedden wordt aangeplant. In ons artikel "Bladluizen bestrijden  : 4 tips tegen bladluizen" vind je meer informatie.